Wydatki na usługi gastronomiczne w kosztach podatkowych

Spółka z o.o. zorganizowała spotkanie pracowników w związku z pożegnaniem jednego z pracowników przechodzącego na emeryturę. Czy koszt poniesiony na usługę gastronomiczną związaną z tym spotkaniem można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?

Koszt usługi gastronomicznej (z wyjątkiem wydatku na alkohol) związany ze zorganizowaniem spotkania pracowników spółki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, o ile spotkanie, oprócz pożegnania pracownika przechodzącego na emeryturę, miało na celu zintegrowanie załogi, poprawę atmosfery pracy, co mogło skutkować zwiększeniem wydajności pracy i w konsekwencji zwiększeniem uzyskiwanych przez spółkę przychodów.

W myśl ogólnej zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów wyrażonej w art. 15 ust. 1 updop, kosztami takimi są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w zamkniętym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 updop.

W katalogu tym (w interesującym nas zakresie) z kosztów podatkowych wyłączone są koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych (art. 16 ust. 1 pkt 28 updop).

Przy czym zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądowym oraz stanowiskiem organów podatkowych, reprezentacja to działania zmierzające do wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów. Działania te są skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika w celu ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia.

Wydatki na usługi gastronomiczne poniesione w innym celu niż na potrzeby reprezentacji nie zostały wymienione w katalogu kosztów zawartym w art. 16 ust. 1 updop. W związku z tym powinny być rozpatrywane jedynie w kontekście ich związku z osiąganymi przychodami lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła tych przychodów.

Jak wynika ze stanu faktycznego, przedmiotowe wydatki spółka poniosła z tytułu zorganizowania spotkania pracowników mającego na celu pożegnanie jednego z pracowników przechodzącego na emeryturę. W tym przypadku wydatków na zakupu usług gastronomicznych nie można postrzegać jako kosztów reprezentacji. Podlegają one ujęciu w kosztach podatkowych, o ile celem ich poniesienia było osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła tych przychodów. Z kolei taki cel mógł być zrealizowany, jeżeli spotkanie miało jednocześnie charakter integracyjny, sprzyjający poprawie atmosfery pracy, co motywowało pracowników do jeszcze wydajniejszej i lepszej pracy.

Organy podatkowe z reguły uznają za prawidłowe ujmowanie w kosztach uzyskania przychodów wydatków na organizację różnego rodzaju imprez okolicznościowych, jeżeli realizowane są jednocześnie wymienione wcześniej dodatkowe cele. Jak wyjaśnił np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 26 listopada 2015 r., nr ILPB3/4510-1-417/15-2/AO: "(...) wydatki pracownicze - co do zasady - zaliczane są do kosztów podatkowych. Koszty te obejmują przede wszystkim wynagrodzenia zasadnicze, wszelkiego rodzaju nagrody, premie i diety oraz wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracowników. Mogą również obejmować wydatki ponoszone na rzecz pracowników w celu ich integracji, np. w postaci organizacji dla nich spotkań integracyjnych, spotkań okolicznościowych z okazji świąt lub innych ważnych wydarzeń itp. Są one bowiem związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, mają na celu poprawę atmosfery pracy, zintegrowanie pracowników z pracodawcą, co w konsekwencji wpłynie na zwiększenie efektywności ich pracy.

W każdej sytuacji należy jednak ustalić, jaki jest cel takiego spotkania. Jeżeli wydatki poniesione zostały na zorganizowanie spotkania mającego na celu zintegrowanie pracowników z firmą, budowanie zespołu, poprawy atmosfery pracy oraz ułatwienie ułożenia wzajemnych relacji między pracownikami i w efekcie poprawę efektywności pracy, a przez to zwiększenie przychodów osiąganych przez podatnika, to wówczas spełniają warunki, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i mogą zostać zakwalifikowane do kosztów podatkowych. Jeśli jednak spotkanie nie służy takiemu celowi, a przebywanie pracowników ze sobą, czy konsumpcja są celem samym w sobie, to w takim przypadku nie można uznać, że wydatki poniesione na organizację takiej imprezy mają związek z przychodem, wobec czego nie stanowią one kosztów uzyskania przychodów".

Należy jednak podkreślić, że jeżeli w ramach zakupionej usługi gastronomicznej (lub poza nią) na imprezie serwowany był także alkohol, to tę część wydatków, jaka została poniesiona na zakup alkoholu należy wyłączyć z kosztów podatkowych. W przeciwnym razie można narazić się na spór z organem podatkowym. W ocenie fiskusa wydatki na alkohol nie spełniają przesłanki "celowości" określonej w art. 15 ust. 1 updop.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 4 sierpnia 2015 r., nr IPPB5/4510-436/15-2/JC odniósł się do sytuacji, w której podatnik w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ponosił różnego typu wydatki związane z pracownikami, w tym np. wydatki na organizację spotkań integracyjnych, zakup prezentów jubileuszowych, świątecznych itp. Zdarzało się, że przedmiotem wskazanych wydatków na rzecz pracowników był alkohol, spożywany przez nich na spotkaniu albo przekazywany im w ramach prezentu, np. świątecznego.

Na pytanie podatnika czy wydatki na zakup alkoholu przekazywanego następnie pracownikom w trakcie imprez integracyjnych, bądź jako prezent można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, organ podatkowy udzielił negatywnej odpowiedzi. W uzasadnieniu wydanej interpretacji wyjaśnił: "Analizując przedmiotowe wydatki na zakup napojów alkoholowych dla pracowników należy wskazać, że nie mogą one stanowić kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż nie są związane z zakresem działalności Spółki i nie można wykazać ich związku z osiąganiem przychodów Wnioskodawcy.

Wydatki te nie odpowiadają kryteriom wynikającym z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. (...) Nie sposób zgodzić się z Wnioskodawcą, że omawiane wydatki na alkohol dla pracowników spełniają tzw. przesłankę celowości określoną w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Nie świadczy na pewno o tym fakt, że zapewnienie pracownikom poczęstunku alkoholowego może uprzyjemnić spotkanie integracyjne pracowników i ułatwić nawiązywanie kontaktów, czy też fakt, że przekazywanie alkoholu pracownikom w ramach prezentu dobrze świadczy o kulturze pracodawcy.

Brak jest podstaw do przyjęcia, że konsumpcja alkoholu jako jeden z elementów organizowanych przez Spółkę spotkań integracyjnych współtworzy motywacyjno-organizacyjny ich charakter, a więc pozwala wypełnić przesłankę art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Brak jest także podstaw do przyjęcia, że przekazywanie pracownikom prezentu w postaci alkoholu wpływa na podwyższenie motywacji i efektywności pracy pracowników i tym samym służy zachowaniu źródeł przychodu pracodawcy. (...)

Jako argument wzmacniający stanowisko organu, wskazać należy na ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (...) (Dz. U. z 2016 r. poz. 487 ze zm. - przyp. red.). Jak wynika bowiem z art. 14 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, zabrania się m.in. podawania i spożywania napojów alkoholowych na terenie zakładów pracy oraz miejsc zbiorowego żywienia pracowników. Ponadto stosownie do art. 16 ust. 1 wspomnianej ustawy, zabrania się wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakładów pracy".